Που δεν συγκεντρώνεται, δε θέλει να διαβάσει, δε μπορεί να…

Είναι ερωτήσεις που ακούω συχνά. Πιστεύω πως η απάντηση βρίσκεται μέσα στο ίδιο το παιδί. Πώς όμως θα βρούμε εμείς, οι ενήλικες, τη δομή που θα του επιτρέψει να ενεργοποιήσει τις δικές του, μοναδικές δυνατότητες μάθησης; Στα μάτια μου, ίσως το πιο βασικό συστατικό, το κλειδί εάν θέλετε, είναι η επιθυμία, η πρόθεση να δημιουργήσουμε ένα ανοικτό, υποστηρικτικό, μη κριτικό περιβάλλον όπου το παιδί θα μάθει πώς να μαθαίνει.

Οι τρόποι είναι πολλοί και η ευρηματικότητα έχει τη δυνατότητα να ανθίσει όταν η πρόθεση είναι ξεκάθαρη. Συνάμα, είναι σημαντικό στο δρόμο αυτόν της περιέργειας και της έμφυτης φιλομάθειας να συμμετέχει ολόκληρο το παιδί. Κι εμείς. Νους, ψυχή και σώμα.

Ας μιλήσουμε λίγο για το σώμα και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει τη διαδικασία της μάθησης. Όλοι μας έχουμε ανάγκη να νοιώσουμε σωματικά ασφαλείς ώστε να μπορέσουμε να αισθανθούμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις ή το τί νοιώθει το σώμα μας. Όλα αυτά είναι προϋποθέσεις για τη μάθηση. Ένα παιδί πρέπει να νοιώθει αρκετή ασφάλεια για να μπορεί να χαλαρώσει, να ξεκουραστεί και να νοιώσει περιέργεια για το ίδιο του το σώμα και τον κόσμο γύρω του.

Εάν θέλετε να καταλάβετε λίγο καλύτερα πώς νοιώθει το παιδί ή ο μαθητής σας που δυσκολεύεται να διαβάσει, μπείτε για λίγο στη θέση του. Μιμηθείτε τον τρόπο που κινείται ή που κάθεται στην καρέκλα του. Τον τρόπο που κρατά το βιβλίο του ή την ταχύτητα με την οποία μιλά. Μιμηθείτε γιατί στο βαθμό που η πρόθεση σας είναι να το καταλάβετε καλύτερα η βιωματική αίσθηση που θα αποκομίσετε καθώς περπατάτε, μιλάτε, διαβάζετε, κάθεστε όπως εκείνο θα είναι πολύ κοντά στη δική του πραγματικότητα.

Η σχέση που χτίζεται με το παιδί ή τον μαθητή σας θέλει δύο. Για να μπορέσετε να το ακούσετε πρέπει να μπορείτε να ακούσετε εσάς. Αναρωτηθήκατε ποτέ: πού νοιώθω εγώ ανασφάλεια σε σχέση με το παιδί μου; Ποιες είναι οι δικές μου ανάγκες που αγνοώ στην προσπάθειά μου να στηρίξω το παιδί μου; Όσο καλύτερα εσείς ξέρετε πού βρίσκεστε τόσο πιο ξεκάθαρη θα είναι η ματιά σας σχετικά με το παιδί και τις ανάγκες του.

Η μάθηση μπορεί να είναι μια χαρούμενη διαδικασία δίχως άγχος όπου μικρές καθημερινές αλλαγές οδηγούν σε άλματα συν τω χρόνω. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε μια εγγενή περιέργεια για τη ζωή. Και μία ερώτηση μπορεί να είναι: από πού να ξεκινήσω;

Τα πρωτόγονα ή πρωτογενή αντανακλαστικά είναι μια καλή αρχή. Υποστηρίζουν ή όχι, ένα αβίαστο κινητικό πρότυπο που ενθαρρύνει με τη σειρά του τις νευρολογικές βάσεις που χρειάζονται για το περπάτημα, την ομιλία, την ικανότητα να συνεχίσω να κάνω κάτι ακόμα κι αν με δυσκολεύει, την προσοχή και όλες αυτές τι ικανότητες που τελικά προσδιορίζουν την επίδοσή μου στο σχολείο.

Δεν σκεφτόμαστε συχνά την σχέση που έχει το σώμα μας με τη μάθηση. Στην πράξη θεωρούμε πως τα δύο αυτά πράγματα είναι ασύνδετα και άσχετα μεταξύ τους και πως η μάθηση γίνεται στο μυαλό και δυστυχώς το σώμα κάνει … παράσιτα.

Εάν όμως για να μπορέσω να προσέξω πρέπει να νοιώθω ασφαλής και το σώμα μου βρίσκεται σε μια μόνιμη αναστάτωση που με κάνει να τινάζομαι με κάθε θόρυβο, να μην μπορώ να βρω ησυχία όταν κάθομαι στην καρέκλα μου, να τρώγομαι, κυριολεκτικά, με τα ρούχα μου, να πρέπει να στηρίζω το κεφάλι μου με το χέρι μου όταν διαβάζω, τότε είναι λογικό η περιπόθητη συγκέντρωση να μου ξεφεύγει!

Και φυσικά ένας αντίλογος είναι: καλά, όταν κάτι το ενδιαφέρει αυτό το παιδί, μια χαρά συγκεντρώνεται! Αλήθεια είναι αυτό γιατί όταν κάτι με ενδιαφέρει δεν έχω άγχος, το σώμα μου είναι χαλαρό, δεν έχω να αποδείξω τίποτε σε κανένα και κυρίως στον εαυτό μου και στην αντίληψή μου, τίποτα δεν εξαρτάται από την απόδοσή μου.

Οπότε το απολαμβάνω, μπορώ να συγκεντρωθώ, να κάνω λάθη και να νοιώσω αρκετά ασφαλής για να τα πειραματιστώ με νέους τρόπους όταν κάτι δεν μου βγαίνει όπως θέλω. Όλα αυτά δηλαδή που χρειάζομαι για να μπορώ να μάθω με χαρά και αβίαστα. Αβίαστα δε σημαίνει πάντα εύκολα. Σημαίνει όμως πως ο κόπος που καταβάλω είναι αντίστοιχος των αποτελεσμάτων που έχω.

Συχνά λοιπόν, όταν το σώμα έχει άλλες ανάγκες από αυτές που μπορώ να αναγνωρίσω με την πρώτη ματιά, διεκδικεί σημαντικούς ενεργειακούς πόσους για να τις καλύψει όπως μπορεί, με αποτέλεσμα να μην μένουν αρκετοί για τις υπόλοιπες ανάγκες μου και η μάθηση να δυσκολεύει.

Η υποστήριξη του σώματος να βρει νέες ισορροπίες και τρόπους να εκτελεί κάποια κινητικά πρότυπα, μέσω της επανεκπαίδευσης των αντανακλαστικών καθώς και γενικά κινήσεων που βοηθούν στην αφομοίωση των σωματικών δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για τη μάθηση, κάνει μεγάλη διαφορά.

Όπως διαφορά κάνει και η αναγνώριση των μικρών βημάτων προόδου καθοδόν προς τον μεγάλο στόχο, όποιος κι αν είναι αυτός. Γιατί καθώς στέκομαι, παίρνω τον χρόνο να παρατηρήσω, ενεργοποιώ τον προμετωπιαίο εγκεφαλικό λοβό κάτι που σημαίνει πως μπορώ να δημιουργήσω ένα νέο σημείο αναφοράς πια όπου η πραγματικότητά μου έχει αλλάξει και ότι κάνω είναι αποτελεσματικό! Γι αυτό μη διστάζετε να βλέπετε και να επικοινωνείτε τις θετικές αλλαγές που βλέπετε!